Het hele idee van Het Boek Met Jouw Verhaal ontstond bij mij toen ik teksten schreef voor een bedrijf in visual storytelling. Om goede teksten te schrijven, dompelde ik me helemaal onder in de theorie achter storytelling en het nut van verhalen vertellen an sich. En daar leerde ik veel van!
Geen schokkende ontdekkingen ofzo, maar vooral veel van die ‘ja, natuurlijk!’-momentjes. Bijvoorbeeld dat we al verhalen vertellen sinds we bestaan. We eten en ademen ook al sinds we bestaan, dus het zal wel niet voor niks zijn. Net als muziek maken en tekenen, trouwens. En ik ben dus van mening dat we daar niet te licht over moeten denken.
Verhalen maken om te overleven
Maar verhalen zijn ook al eeuwenlang (zo lang als we bestaan) dé manier om informatie over te brengen. Vroeger, toen we nog niet schreven of lazen, werden verhalen doorverteld om wijze lessen door te geven aan volgende generaties. Sprookjes, mythen, legendes … het zijn allemaal verhalen die ons vertellen hoe we een deugdzaam leven kunnen leiden. En hoe spectaculairder het verhaal, hoe waarschijnlijker dat de boodschap goed overkwam. Bedenk ook dat het allergrootste stempel dat de mensheid zichzelf heeft opgedrukt, van de geestelijken komt. Overal ter wereld, in vrijwel alle religies waren zij het die als eerst konden schrijven en lezen.
En dan zijn er nog onze hersenen die verhalen gewoon heel fijn vinden. Informatie in de vorm van een verhaal vinden de hersencellen veel makkelijker te onthouden dan losse feiten (Hoe graag kijk jij bijvoorbeeld naar een PowerPoint vol opsommingen? Ik bedoel maar.) Verbanden leggen, alles aan elkaar knopen, dat is wat ze doen om ervoor te zorgen dat we onze doodnormale dagelijkse dingen kunnen doen, zonder elke dag opnieuw het wiel uit te moeten vinden. Gebeurtenissen en waarnemingen kunnen koppelen aan eerdere ervaringen is je grootste overlevingsmechanisme. Naast dat het superhandig is als je een kraan, deurklink, boom, stoel of wat dan ook herkent, omdat je het eerder hebt gezien, is het van onschatbare waarde dat je je huis, je familie, je vrienden en de dingen waar je van houdt herkent.
Je eigen verhaal als levensvreugde
In mijn ontdekkingstocht naar het nut en belang van verhalen vertellen, stuitte ik uiteindelijk op het fenomeen ‘reminiscentie’. In de zorg voor dementerenden en ouderen is dit een beproefde methode om patiënten weer actief bij het leven te betrekken. Reminiscentie is eigenlijk niet meer dan ‘bewust herinneringen ophalen’, oftewel het opwekken van herinneringen bij mensen door bijvoorbeeld muziek of foto’s. Zodra iemand zich een verhaal van vroeger herinnert en hierover vertelt, ontstaat er een (hernieuwd) bewustzijn van wie zij of hij is. Het raakt aan hun identiteit en hier leven ze echt weer van op. Het geeft een gevoel van waarde, eigenwaarde. Je verhaal is wie je bent!
En daarom denk ik dat het ook als je niet dementeert en als je leven nog lang niet op zijn einde is, ontzettend waardevol kan zijn om je verhaal te kennen. De zogenaamde ratrace, de sleur, het onbestemde gevoel omdat je je afvraagt waar je het eigenlijk allemaal voor doet: als je ziet wie je bent, écht ziet wie je bent, sta je sterker en kijk je vol energie naar je toekomst.
